Giáo vật lí 6
Năm học: 2014- 2015
mạnh dần vào lò xo .
GV: u Cầu HS quan sát ( hoặc làm TN) trả
lời C1.
HS: Quan sát và trả lời
GV: Có thể hướng dẫn HS cách tìm lực ( đẩy;
kéo…) băng cách cảm nhận bằng tay hoặc thơng
qua kết quả kiểm tra bằng cách bng tay ra.
b/ Bố trí thí nghiệm như ở hình 6.2
HS quan sát và trả lời câu C2 tương tự TN trên
c/ Đưa từ từ 1 cực của thanh nam châm lại gần
1 quả nặng bằng sắt (Hình 6.3 )
C3: Nhận xét về tác dụng của nam châm lên quả
nặng
GV: Sau khi đã làm xong các TN rồi GV cho
HS thảo luận C4.
GV: Gọi 2,3 nhóm HS đọc kết quả
Hoạt động 3: Nhận xét về phương và chiều
của lực ( cũng có thể lồng vào HĐ2)
GV: Cần cung cấp thơng tin cho HS có 2
phương chính: phương nằm ngang ( // với mặt
đất) và phương thẳng đứng ( vng góc với mặt
đất )
Chiều trái phải; phải trái; trên xuống
dưới; dưới lên trên
Làm lại thí nghiệm như ở hình 6.1 và 6.2
? Lực do lò xo tác dụng lên xe lăn có phương
và chiều như thế nào?
? Lực do lò xo lá tròn tác dụng lên xe lăn có
phương và chiều như thế nào ?
Vậy mỗi lực có phương và chiều xác định
C5: Hãy xác định phương và chiều của lực do
nam châm tác dụng lên quả nặng trong thí
nghiệm ở hình 6.3 .
Hoạt động 4: Nghiên cứu hai lực cân bằng
GV: Chỉ u cầu HS đốn xem sợi dây sẽ
chuyển đơng ntn
HS dự đốn
C7: Nêu nhận xét về phương và chiều của 2 lực
mà hai đội tác dụng vào sợi dây.
C8: Dùng từ thích hợp trong khung để điền vào
chỗ trống trong các câu sau:
C1: Qua quan sát TN 1, rút ra nhận xét:
- Lò xo lá tròn tác dụng 1 lực đẩy lên xe lăn
- Xe lăn tác dụng vào lò xo lá tròn 1 lực ép
(hay lực nén) làm lò xo bị biến dạng.
C2: Qua quan sát TN 2, rút ra nhận xét:
- Lò xo tác dụng lực kéo lên xe lăn
- Xe lăn tác dụng lực kéo lên lò xo làm cho lò
xo bị biến dạng
C3: Thanh nam châm đã tác dụng 1 lực hút
lên`quả nặng
C4 : a. (1) Lực đẩy;
(2) Lực ép
b.(3) Lực kéo; (4) Lực kéo
c. (5) Lực hút
2/ Kết luận: Khi vật này đẩy hoặc kéo vật kia
ta nói vật này tác dụng lực lên vật kia.
II. PHƯƠNG VÀ CHIỀU CỦA LỰC:
- H.6.2: Lực do lò xo dài tác dụng lên xe lăn
có phương nằm ngang và có chiều từ trái sang
phải.
- H.6.1: Lực do lò xo lá tròn tác dụng lên xe
lăn có phương nằm ngang`và từ phải sang
trái .Vậy: Mỗi lực có phương và chiều xác
định
C5: Hình 6.3: Lực do nam châm tác dụng lên
quả nặng có phương nằm ngang và có chiều từ
trái sang phải
III. HAI LỰC CÂN BẰNG:
C6:
- Nếu đội A thắng thì dây sẽ chuyển động về
phía bên trái.
- Nếu đội B thắng thì dây sẽ chuyển động về
phía bên phải .
- Nếu hai đội mạnh ngang nhau thì dây sẽ
đứng n ở giữa.
C7: Phương của 2 lực mà 2 đội tác dụng vào
sợi dây là phương ngang
Chiều của 2 lực
GV: Đỗ Hải Dương
Giáo vật lí 6
Năm học: 2014- 2015
+ Đội A: Chiều từ phải sang trái.
+ Đội B: Chiều từ trái sang phải
C8 : (1): cân bằng
(2): đứng n
(3): chiều
(4): phương
Hoạt động 5: Vận dụng:
(5): chiều
GV: Cho HS làm việc cá nhân; sau đó hoạt động IV.VẬN DỤNG
nhóm câu C9
C9: (a) lực đẩy
(b) lực kéo
IV. Củng cố:
Hỏi HS và uốn nắn câu trả lời của các em
C9: Tìm từ thích hợp để điền vào chỗ trống trong các câu sau: a)… đẩy…; b) … kéo…
GV gọi 1 vài HS nhắc lại kết luận cuối bài .
GV giới thiệu phần có thể em chưa biết cho HS
V. Hướng dẫn HS học ở nhà:
- Tìm thêm ví dụ về 2 lực cân bằng phải lưu ý:
+ Dấu hiệu 2 lực cân bằng: Hai lực cân bằng là 2 lực cùng tác dụng vào 1 vật làm vật đứng n.
+ Đặt điểm của 2 lực cân bằng: độ lớn như nhau ( mạnh như nhau); cùng phương; ngược chiều…
- Về nhà làm bài tập từ 6.1 đến 6.5 ở SBT bằng cách vận dụng các kiến thức trong bài
- Xem trước bài “Tìm hiểu kết quả tác dụng của lực”
............................................................................
............................................................................
Bồ Lý, ngày tháng 9 năm 2014
Ký duyệt của Tổ KHTN
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------Ngày soạn: 28 / 9/ 2014
Ngày dạy:
/ 10/ 2014
TIẾT 6
BÀI 7. TÌM HIỂU KẾT QUẢ TÁC DỤNG CỦA LỰC
A. Mục tiêu:
1. Kiến thức:
- Nêu được một số thí dụ về lực tác dụng lên 1 một vật làm biến đổi chuyển động của vật đó.
- Nêu được 1 số thí dụ về lực tác dụng lên 1 vật làm biến dạng vật đó
- Nêu được ví dụ về một số lực và chỉ ra các tác dụng của lực đó.
2. Kĩ năng:
- Đo được một lực bằng lực kế.
- Sử dụng được đúng các thuật ngữ: lực đẩy, lực kéo, phương, chiều, lực cân bằng.
3. Thái độ:
- Rèn luyện tính cẩn thận, ý thức hợp tác làm việc trong nhóm
B. Phương pháp- phương tiện:
1. Phương pháp: Nêu giải quyết vấn đề; gợi mở; nhóm nhỏ…
2. Phương tiện:
Gồm: 1 xe lăn; 1 máng nghiêng; 1 lò xo dài; 1 lò xo lá tròn; 1 hòn bi; 1 sợi dây mảnh…
C. Tiến trình hoạt động dạy học:
I. Tổ chức: 6A:
6B:
6C:
II. Kiểm tra bài cũ:
? Hãy phát biểu ghi nhớ ở cuối bài
? Lấy ngón tay cái và ngón tay trỏ ép hai đầu hai đầu 1 lò xo bút bi lại. Nhận xét về tác dụng của
ngón tay lên lò xo và của lò xo lên ngón tay
? Làm BT 6.1,6.2
GV gọi HS khác nêu nhận xét và ghi điểm đạt được của HS qua các câu trả lời.
GV: Đỗ Hải Dương
Giáo vật lí 6
Năm học: 2014- 2015
III. Bài mới:
Hoạt động của GV và HS
Hoạt động 1: Tổ chức tình huống học tập:
GV treo tranh ở hình đầu bài và gọi HS cho biết
làm sao biết trong 2 người ai giương cung, ai
chưa giương cung? Bài học hơm nay sẽ giúp ta
trả lời câu hỏi đó.
Nội dung kiến thức
Hoạt động 2: Tìm hiểu những hiện tượng xảy
ra khi có lực tác dụng:
Hướng dẫn HS đọc SGK, thảo luận theo nhóm
để trả lời các câu C1,C2.
? Vật chuyển động nhanh lên, hay vật chuyển
động chậm đi là có ý nghĩa gì?
C1: Hãy tìm 4 thí dụ cụ thể để minh hoạ những
sự biến đổi của chuyển động
- Vật đang chuyển động, bị dừng lại.
- Vật đang đứng n, bắt đầu chuyển động .
- Vật chuyển động nhanh lên
- Vật chuyển động chậm lại
- Vật đang chuyển động theo hướng này, bỗng
chuyển động theo hướng khác .
GV hướng dẫn HS trả lời câu C2
I. NHỮNG HIỆN TƯỢNG CẦN CHÚ Ý
QUAN SÁT KHI CĨ LỰC TÁC DỤNG:
1. Những sự biến đổi của chuyển động:
C1>
- Xe A đang chuyển động từ máng nghiêng xuống
bị xe B cản lại làm xe A bị dừng lại
- Xe A đang đứng n, xe B đang chuyển động từ
máng nghiêng xuống ⇒ xe B va chạm phải xe A
làm cho xe A đứng n bắt đầu chuyển động
- Khi chạy xe gắn máy, muốn xe chuyển động
nhanh lên thì ta phải tăng ga
- Khi chạy xe gắn máy, muốn xe chuyển động
chậm lại thì ta phải giảm ga.
- Một quả cầu đang bay lên cao thì chuyển động
của nó ln bị đổi hướng .Điều đó chứng tỏ ln
ln có lực tác dụng lên quả cầu làm đổi hướng
HS: Thảo luận C1; C2 theo nhóm. Trình bày chuyển động của nó .
trước lớp
2. Những sự biến dạng:
GV-HS: Trao đổi; thống nhất kết quả
C2> Người đang giương cung đã tác dụng lực vào
dây cung nên làm cho dây cung và cánh cung bị
biến dạng
Hoạt động 3: Nghiên cứu những kết quả tác
dụng của lực:
GV làm thí nghiệm như ở hình câu C3,4,5,6
C3: Trong thí nghiệm ở hình (6.1), đang giữ xe,
ta đột nhiên bng tay khơng giữ xe nữa. Nhận
xét về kết quả tác dụng của lò xo lá tròn lên xe
lúc đó.
C4: Buộc sợi dây vào 1 xe lăn rồi thả cho xe
chạy xuống từ đỉnh 1 dốc nghiêng. Hãy tìm cách
giữ dây, sao cho xe chỉ chạy đến lưng chùng dốc
thì dừng lại. Nhận xét về kết quả của lực mà tay
ta tác dụng lên xe thơng qua sợi dây
C5: Đặt 1 lò xo lá tròn nằm ngang ở lưng chừng
dốc. Thả 1 hòn bi lăn từ đỉnh dốc xuống sao cho
nó va chạm vào thành bên của lò xo. Nhận xét
về kết quả của lực mà lò xo tác dụng lên hòn bi
khi va chạm
II. NHỮNG KẾT QUẢ TÁC DỤNG CỦA LỰC
1. Thí nghiệm:
C3> Khi bng tay khơng giữ xe nữa thì lò xo lá
tròn trở lại hình dạng ban đầu và lực đẩy mà lò xo
lá tròn tác dụng lên xe lăn đã làm biến đổi chuyển
động của xe lăn
C4: Khi thả xe từ đỉnh 1 dốc nghiêng xuống thì
GV: Đỗ Hải Dương
Giáo vật lí 6
Năm học: 2014- 2015
C6: Lấy ta ép hai đầu 1 lò xo. Nhận xét về kết
quả của lực mà tay ta tác dụng lên lò xo
Chú ý: Hướng dẫn HS làm thí nghiệm và nhận
xét, định hướng cho HS thấy được sự biến đổi
của chuyển động hoặc sự biến dạng của vật
Qua các thí nghiệm trên, u cầu HS rút ra kết
luận
C7: Chọn cụm từ thích hợp trong khung để điền
vào chỗ trống trong các câu sau
C8: Hãy viết đầy đủ các câu dưới đây
Hoạt động 4: Vận dụng
Gọi HS trả lới các câu hỏi c9, c10, c11
Giáo dục hướng nghiệp: Đây là những kiến
thức cơ bản cấn nắm vững của những người làm
cơng việc thiết kế chế tạo máy, gia cơng vật liệu,
giao thơng vận tải, xây dựng, hóa …
lúc đó xe sẽ chịu tác dụng của 1 lực kéo, lực mà
tay(thơng qua sợi dây) tác dụng lên xe lăn khi
đang chạy đã làm biến đổi chuyển động của xe
⇒ xe chỉ chạy đến lưng chừng dốc thì dừng lại
C5> Khi thả hòn bi lăn từ đỉnh dốc xuống và va
chạm vào thành bên của lò xo ⇒ thì lực mà lò xo
lá tròn tác dụng lên hòn bi khi va chạm đã làm
biến đổi chuyển động của hòn bi
C6> Lực mà tay ta ép vào lò xo đã làm biến dạng
lò xo
Kết luận: Lực tác dụng lên 1 vật có thể làm biến
đổi chuyển động của vật đó hoặc làm nó bị biến
dạng .
C7>
(1): biến đổi chuyển động của
(2: biến đổi chuyển động của
(3: biến đổi chuyển động của
(4): biến dạng
C8>
(1) biến đổi chuyển động của
(2) biến dạng
III. VẬN DỤNG:
C9,C10,C11: HS tự làm
- Sự va chạm của 2 hòn bi. Cầu thủ đá bóng. Lực
đẩy nâng cánh diều.
- Quả bóng cao su bị méo khi có lực tác dụng.
Sợi dây bị kéo căng. Cánh cung biến dạng khi dây
cung được dương lên.
- Cánh cung biến dạng khi dây cung được dương
lên.
IV. Củng cố:
GV? Làm sao để nhận biết có lực lực tác dụng lên một vật.
-> Làm cho vật bị biến dạng hay biến đổi chuyển động.
- GV giới thiệu phần có thể em chưa biết
Lực tác dụng lên một vật có thể làm biến động chuyển động của vật đó hoặc làm nó bị biến dạng
V. Hướng dẫn HS học ở nhà:
* Đối với bài học hơm nay:
- Học kỹ bài và tìm ví dụ minh hoạ về lực tác dụng vào vật làm vật bị biến đổi chuyển động hoặc
bị biến dạng.
- GV có thể u cầu HS phân tích thêm tác động qua lại khi xảy ra tác dụng lực
- Làm BT: 7.1 đến 7.5 (sách bài tập )
* Đối với tiết học tiếp theo:
- Chuẩn bị: Xem trước bài: TRỌNG LỰC –ĐƠN VỊ LỰC
............................................................................
............................................................................
Bồ Lý, ngày
tháng 9 năm 2014
Ký duyệt của Tổ KHTN
Ngày soạn: 04 / 10/ 2014
GV: Đỗ Hải Dương
Giáo vật lí 6
Ngày dạy:
Năm học: 2014- 2015
/ 10/ 2014
TIẾT 7
BÀI 8. TRỌNG LỰC- ĐƠN VỊ LỰC
A. Mục tiêu:
1. Kiến thức:
Trả lời được câu hỏi trọng lực là lực hút Trái Đất tác dụng lên một vật và độ lớn của nó
gọi là trọng lượng.
Nêu được phương và chiều của trọng lực
Viết được cơng thức tính trọng lượng và nêu được ý nghĩa của các đơn vị đo.
2. Kĩ năng: Vận dụng được cơng thức tính trọng lượng của một vật.
3. Thái độ: Rèn luyện tính cẩn thận, ý thức hợp tác làm việc trong nhóm
B. Phương pháp- phương tiện:
1. Phương pháp: Nêu giải quyết vấn đề; trao đổi- thảo luận; gợi mở; nhóm nhỏ…
2. Phương tiện:
Giá thí nghiệm; 1 lò xo dài; 1 quả nặng 100g có móc treo; 1 dây dọi; 1 khay nước; 1 chiếc
thước êke
C. Tiến trình hoạt động dạy học:
I. Tổ chức: 6A:
6B:
6C:
II. Kiểm tra bài cũ:
Nêu kết quả tác dụng của lực? Lấy ví dụ minh họa. Có khi nào lực tác dụng vào vật vừa làm vật
bị biến đổi chuyển động đồng thời làm vật bị biến dạng khơng?
III. Bài mới:
Hoạt động của GV và HS
Nội dung kiến thức
Hoạt động 1: Tổ chức tình huống học tập
I. TRỌNG LỰC LÀ GÌ?
Thơng qua thắc mắc của người con và lời giải 1. Thí nghiệm( SGK) :
đáp của người bố để đưa học sinh đến nhận thức a. Treo quả nặng vào lò xo, ta thấy lò xo
là trái đất hút tất cả vật .
bị dãn ra.
Hoạt động 2: Phát hiện sự tồn tại của trọng Lúc đó quả nặng tác dụng lực vào lò xo
lực
một lực có phương thẳng đứng, có chiều từ
GV: Tổ chức học nhóm để trả lời câu C1,C2,C3 dưới lên trên.
Hướng dẫn từng nhóm HS làm thí nghiệm, quan b. Cầm một viên phấn trên cao, rồi đột
sát và nhận xét và gọi HS đại diện nhóm trả lời nhiên bng tay ra.
câu C1, C2,C3
Ta thấy viên phấn chuyển động nhanh dần,
* Chú ý: Để thấy rõ tác dụng kéo dãn lò xo xủa
điều đó chứng tỏ có lực tác dụng vào viên
trọng lực, phải quan sát độ dài của lò xo trước và phấn, lực đó có phương thẳng đứng và
sau khi treo quả nặng
chiều hướng xuống đất
HS: Làm theo hướng dẫn của GV
C1: Lò xo có tác dụng lực vào quả nặng để
GV: Qua quan sát các thí nghiệm trên gọi 1 vài giữ cho quả nặng khơng bị rơi
HS rút ra kết luận
- Lực đó có phương thẳng thẳng đứng và
có chiều hướng về phía trái đất. Khi trọng
lực của quả nặng kéo vật xuống bằng với
lực đàn hồi của lò xo kéo vật lên thì quả
nặng đứng n.
C3: (1)cân bằng ; (2) trái đất
(3)biến đổi ; (4) lực hút
(5) trái đất
Giáo dục hướng nghiệp: Đây là những kiến 2. Kết luận:
thức cơ bản cấn nắm vững của những người làm a. Trái Đất tác dụng lực lên mọi vật. Lực
cơng việc thiết kế chế tạo máy, gia cơng vật liệu, này gọi là trọng lực.
GV: Đỗ Hải Dương
Giáo vật lí 6
Năm học: 2014- 2015
giao thơng vận tải, xây dựng, hóa …
b. Người ta thường gọi cường độ (độ lớn)
của trọng lực tác dụng lên một vật là trọng
lượng của vật.
Hoạt động 3: Tìm hiểu về phương và chiều
của trọng lực
GV: Hướng dẫn học sinh làm thí nghiệm với
dây dọi, mục đích của dây dọi là xác định
phương thẳng đứng.
Từ thí nghiệm này cho học sinh rút ra nhận xét
về phương của trọng lực là
phương thẳng đứng (phương của
dây dọi).
Căn cứ vào các thí nghiệm, thấy
được trọng lực có chiều từ trên
xuống.
Hướng dẫn HS làm thí nghiệm ,
quan sát hiện tượng và rút ra
Hình 8.2
nhận xét để chọn từ thích trong
khung điền vào chỗ trống câu C4.
Quan quan sát thí nghiệm ,gọi 1 vài HS rút ra kết
luận
II. PHƯƠNG VÀ CHIỀU CỦA TRỌNG
LỰC
1. Phương và chiều của trọng lực:
C4: (1) cân bằng ; (2) dây dọi
(3) thẳng đứng
(4) từ trên xuống dưới
2. Kết luận:
Trọng lực có phương thẳng đứng và có
chiều từ trên xuống dưới.
C5: (1) thẳng đứng
(2) từ trên xuống dưới
III. ĐƠN VỊ LỰC:
- Đơn vị lực là Niutơn (ký hiệu: N)
Để đo độ mạnh (cường độ) của lực, trong
hệ thống đo lường hợp pháp của Việt Nam
dùng đơn vị là Newton (N).
Trọng lượng quả nặng 100g được tính trịn l
1N, trọng lượng quả nặng 1kg tính trịn l
10N.
IV. VẬN DỤNG:
Hoạt động 4: Tìm hiểu về đơn vị lực và vận C6: HS tự làm
dụng
Treo dây dọi làm gì.
- Hướng dẫn HS đọc SGK và giải thích độ mạnh - Dùng eke để xác định góc tạo bởi phương
(cường độ )của lực.
của dây dọi và phương nằm ngang.
- Giới thiệu: để đo độ lớn (cường độ) của lực,
người ta sử dụng đơn vị Newton(*)..
IV. Củng cố:
Hướng dẫn thực hành theo hướng dẫn của SGK để rút ra kết luận kiểm chứng lại phương của
trọng lực là phương thẳng đứng (vng góc với mặt phẳng nằm ngang).
?Trọng lực có phương và chiều như thế nào?
? Nêu ví dụ chứng tỏ tất cả mọi vật đều bị hút vào tâm trái đất .
- Trọng lực l gì?
- Phương và chiều của trọng lực?
- Đơn vị lực là gì?
V. Hướng dẫn HS học ở nhà:
Trọng lực là lực hút của Trái Đất.
Trọng lực có phương thẳng đứng và có chiều hướng về phía Trái Đất.
Trọng lực tc dụng ln một vật cịn gọi l trọng lượng của vật đó.
Đơn vị lực là Newton (N). Trọng lượng của quả cân 100g là 1N.
- Học và tìm ví dụ minh hoạ trọng lực.
- Làm BT 8.1 đến 8.4 Sách BT
Về nhà ơn tập lại các kiến thức và các bài tập đã học từ đầu năm để kiểm tra một tiết
............................................................................
Bồ Lý, ngày tháng 10 năm 2014
............................................................................
Ký duyệt của Tổ KHTN
(
GV: Đỗ Hải Dương