Chia sẻ tài liệu

Giáo vật lí 6 Năm học: 2014- 2015 mạnh dần vào lò xo . GV: u Cầu HS quan sát ( hoặc làm TN) trả lời C1. HS: Quan sát và trả lời GV: Có thể hướng dẫn HS cách tìm lực ( đẩy; kéo…) băng cách cảm nhận bằng tay hoặc thơng qua kết quả kiểm tra bằng cách bng tay ra. b/ Bố trí thí nghiệm như ở hình 6.2 HS quan sát và trả lời câu C2 tương tự TN trên c/ Đưa từ từ 1 cực của thanh nam châm lại gần 1 quả nặng bằng sắt (Hình 6.3 ) C3: Nhận xét về tác dụng của nam châm lên quả nặng GV: Sau khi đã làm xong các TN rồi GV cho HS thảo luận C4. GV: Gọi 2,3 nhóm HS đọc kết quả Hoạt động 3: Nhận xét về phương và chiều của lực ( cũng có thể lồng vào HĐ2) GV: Cần cung cấp thơng tin cho HS có 2 phương chính: phương nằm ngang ( // với mặt đất) và phương thẳng đứng ( vng góc với mặt đất ) Chiều trái  phải; phải  trái; trên xuống dưới; dưới lên trên Làm lại thí nghiệm như ở hình 6.1 và 6.2 ? Lực do lò xo tác dụng lên xe lăn có phương và chiều như thế nào? ? Lực do lò xo lá tròn tác dụng lên xe lăn có phương và chiều như thế nào ? Vậy mỗi lực có phương và chiều xác định C5: Hãy xác định phương và chiều của lực do nam châm tác dụng lên quả nặng trong thí nghiệm ở hình 6.3 . Hoạt động 4: Nghiên cứu hai lực cân bằng GV: Chỉ u cầu HS đốn xem sợi dây sẽ chuyển đơng ntn HS dự đốn C7: Nêu nhận xét về phương và chiều của 2 lực mà hai đội tác dụng vào sợi dây. C8: Dùng từ thích hợp trong khung để điền vào chỗ trống trong các câu sau: C1: Qua quan sát TN 1, rút ra nhận xét: - Lò xo lá tròn tác dụng 1 lực đẩy lên xe lăn - Xe lăn tác dụng vào lò xo lá tròn 1 lực ép (hay lực nén) làm lò xo bị biến dạng. C2: Qua quan sát TN 2, rút ra nhận xét: - Lò xo tác dụng lực kéo lên xe lăn - Xe lăn tác dụng lực kéo lên lò xo làm cho lò xo bị biến dạng C3: Thanh nam châm đã tác dụng 1 lực hút lên`quả nặng C4 : a. (1) Lực đẩy; (2) Lực ép b.(3) Lực kéo; (4) Lực kéo c. (5) Lực hút 2/ Kết luận: Khi vật này đẩy hoặc kéo vật kia ta nói vật này tác dụng lực lên vật kia. II. PHƯƠNG VÀ CHIỀU CỦA LỰC: - H.6.2: Lực do lò xo dài tác dụng lên xe lăn có phương nằm ngang và có chiều từ trái sang phải. - H.6.1: Lực do lò xo lá tròn tác dụng lên xe lăn có phương nằm ngang`và từ phải sang trái .Vậy: Mỗi lực có phương và chiều xác định C5: Hình 6.3: Lực do nam châm tác dụng lên quả nặng có phương nằm ngang và có chiều từ trái sang phải III. HAI LỰC CÂN BẰNG: C6: - Nếu đội A thắng thì dây sẽ chuyển động về phía bên trái. - Nếu đội B thắng thì dây sẽ chuyển động về phía bên phải . - Nếu hai đội mạnh ngang nhau thì dây sẽ đứng n ở giữa. C7: Phương của 2 lực mà 2 đội tác dụng vào sợi dây là phương ngang Chiều của 2 lực GV: Đỗ Hải Dương Giáo vật lí 6 Năm học: 2014- 2015 + Đội A: Chiều từ phải sang trái. + Đội B: Chiều từ trái sang phải C8 : (1): cân bằng (2): đứng n (3): chiều (4): phương Hoạt động 5: Vận dụng: (5): chiều GV: Cho HS làm việc cá nhân; sau đó hoạt động IV.VẬN DỤNG nhóm câu C9 C9: (a) lực đẩy (b) lực kéo IV. Củng cố: Hỏi HS và uốn nắn câu trả lời của các em C9: Tìm từ thích hợp để điền vào chỗ trống trong các câu sau: a)… đẩy…; b) … kéo… GV gọi 1 vài HS nhắc lại kết luận cuối bài . GV giới thiệu phần có thể em chưa biết cho HS V. Hướng dẫn HS học ở nhà: - Tìm thêm ví dụ về 2 lực cân bằng phải lưu ý: + Dấu hiệu 2 lực cân bằng: Hai lực cân bằng là 2 lực cùng tác dụng vào 1 vật làm vật đứng n. + Đặt điểm của 2 lực cân bằng: độ lớn như nhau ( mạnh như nhau); cùng phương; ngược chiều… - Về nhà làm bài tập từ 6.1 đến 6.5 ở SBT bằng cách vận dụng các kiến thức trong bài - Xem trước bài “Tìm hiểu kết quả tác dụng của lực” ............................................................................ ............................................................................ Bồ Lý, ngày tháng 9 năm 2014 Ký duyệt của Tổ KHTN -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------Ngày soạn: 28 / 9/ 2014 Ngày dạy: / 10/ 2014 TIẾT 6 BÀI 7. TÌM HIỂU KẾT QUẢ TÁC DỤNG CỦA LỰC A. Mục tiêu: 1. Kiến thức: - Nêu được một số thí dụ về lực tác dụng lên 1 một vật làm biến đổi chuyển động của vật đó. - Nêu được 1 số thí dụ về lực tác dụng lên 1 vật làm biến dạng vật đó - Nêu được ví dụ về một số lực và chỉ ra các tác dụng của lực đó. 2. Kĩ năng: - Đo được một lực bằng lực kế. - Sử dụng được đúng các thuật ngữ: lực đẩy, lực kéo, phương, chiều, lực cân bằng. 3. Thái độ: - Rèn luyện tính cẩn thận, ý thức hợp tác làm việc trong nhóm B. Phương pháp- phương tiện: 1. Phương pháp: Nêu giải quyết vấn đề; gợi mở; nhóm nhỏ… 2. Phương tiện: Gồm: 1 xe lăn; 1 máng nghiêng; 1 lò xo dài; 1 lò xo lá tròn; 1 hòn bi; 1 sợi dây mảnh… C. Tiến trình hoạt động dạy học: I. Tổ chức: 6A: 6B: 6C: II. Kiểm tra bài cũ: ? Hãy phát biểu ghi nhớ ở cuối bài ? Lấy ngón tay cái và ngón tay trỏ ép hai đầu hai đầu 1 lò xo bút bi lại. Nhận xét về tác dụng của ngón tay lên lò xo và của lò xo lên ngón tay ? Làm BT 6.1,6.2 GV gọi HS khác nêu nhận xét và ghi điểm đạt được của HS qua các câu trả lời. GV: Đỗ Hải Dương Giáo vật lí 6 Năm học: 2014- 2015 III. Bài mới: Hoạt động của GV và HS Hoạt động 1: Tổ chức tình huống học tập: GV treo tranh ở hình đầu bài và gọi HS cho biết làm sao biết trong 2 người ai giương cung, ai chưa giương cung? Bài học hơm nay sẽ giúp ta trả lời câu hỏi đó. Nội dung kiến thức Hoạt động 2: Tìm hiểu những hiện tượng xảy ra khi có lực tác dụng: Hướng dẫn HS đọc SGK, thảo luận theo nhóm để trả lời các câu C1,C2. ? Vật chuyển động nhanh lên, hay vật chuyển động chậm đi là có ý nghĩa gì? C1: Hãy tìm 4 thí dụ cụ thể để minh hoạ những sự biến đổi của chuyển động - Vật đang chuyển động, bị dừng lại. - Vật đang đứng n, bắt đầu chuyển động . - Vật chuyển động nhanh lên - Vật chuyển động chậm lại - Vật đang chuyển động theo hướng này, bỗng chuyển động theo hướng khác . GV hướng dẫn HS trả lời câu C2 I. NHỮNG HIỆN TƯỢNG CẦN CHÚ Ý QUAN SÁT KHI CĨ LỰC TÁC DỤNG: 1. Những sự biến đổi của chuyển động: C1> - Xe A đang chuyển động từ máng nghiêng xuống bị xe B cản lại làm xe A bị dừng lại - Xe A đang đứng n, xe B đang chuyển động từ máng nghiêng xuống ⇒ xe B va chạm phải xe A làm cho xe A đứng n bắt đầu chuyển động - Khi chạy xe gắn máy, muốn xe chuyển động nhanh lên thì ta phải tăng ga - Khi chạy xe gắn máy, muốn xe chuyển động chậm lại thì ta phải giảm ga. - Một quả cầu đang bay lên cao thì chuyển động của nó ln bị đổi hướng .Điều đó chứng tỏ ln ln có lực tác dụng lên quả cầu làm đổi hướng HS: Thảo luận C1; C2 theo nhóm. Trình bày chuyển động của nó . trước lớp 2. Những sự biến dạng: GV-HS: Trao đổi; thống nhất kết quả C2> Người đang giương cung đã tác dụng lực vào dây cung nên làm cho dây cung và cánh cung bị biến dạng Hoạt động 3: Nghiên cứu những kết quả tác dụng của lực: GV làm thí nghiệm như ở hình câu C3,4,5,6 C3: Trong thí nghiệm ở hình (6.1), đang giữ xe, ta đột nhiên bng tay khơng giữ xe nữa. Nhận xét về kết quả tác dụng của lò xo lá tròn lên xe lúc đó. C4: Buộc sợi dây vào 1 xe lăn rồi thả cho xe chạy xuống từ đỉnh 1 dốc nghiêng. Hãy tìm cách giữ dây, sao cho xe chỉ chạy đến lưng chùng dốc thì dừng lại. Nhận xét về kết quả của lực mà tay ta tác dụng lên xe thơng qua sợi dây C5: Đặt 1 lò xo lá tròn nằm ngang ở lưng chừng dốc. Thả 1 hòn bi lăn từ đỉnh dốc xuống sao cho nó va chạm vào thành bên của lò xo. Nhận xét về kết quả của lực mà lò xo tác dụng lên hòn bi khi va chạm II. NHỮNG KẾT QUẢ TÁC DỤNG CỦA LỰC 1. Thí nghiệm: C3> Khi bng tay khơng giữ xe nữa thì lò xo lá tròn trở lại hình dạng ban đầu và lực đẩy mà lò xo lá tròn tác dụng lên xe lăn đã làm biến đổi chuyển động của xe lăn C4: Khi thả xe từ đỉnh 1 dốc nghiêng xuống thì GV: Đỗ Hải Dương Giáo vật lí 6 Năm học: 2014- 2015 C6: Lấy ta ép hai đầu 1 lò xo. Nhận xét về kết quả của lực mà tay ta tác dụng lên lò xo Chú ý: Hướng dẫn HS làm thí nghiệm và nhận xét, định hướng cho HS thấy được sự biến đổi của chuyển động hoặc sự biến dạng của vật Qua các thí nghiệm trên, u cầu HS rút ra kết luận C7: Chọn cụm từ thích hợp trong khung để điền vào chỗ trống trong các câu sau C8: Hãy viết đầy đủ các câu dưới đây Hoạt động 4: Vận dụng Gọi HS trả lới các câu hỏi c9, c10, c11  Giáo dục hướng nghiệp: Đây là những kiến thức cơ bản cấn nắm vững của những người làm cơng việc thiết kế chế tạo máy, gia cơng vật liệu, giao thơng vận tải, xây dựng, hóa … lúc đó xe sẽ chịu tác dụng của 1 lực kéo, lực mà tay(thơng qua sợi dây) tác dụng lên xe lăn khi đang chạy đã làm biến đổi chuyển động của xe ⇒ xe chỉ chạy đến lưng chừng dốc thì dừng lại C5> Khi thả hòn bi lăn từ đỉnh dốc xuống và va chạm vào thành bên của lò xo ⇒ thì lực mà lò xo lá tròn tác dụng lên hòn bi khi va chạm đã làm biến đổi chuyển động của hòn bi C6> Lực mà tay ta ép vào lò xo đã làm biến dạng lò xo Kết luận: Lực tác dụng lên 1 vật có thể làm biến đổi chuyển động của vật đó hoặc làm nó bị biến dạng . C7> (1): biến đổi chuyển động của (2: biến đổi chuyển động của (3: biến đổi chuyển động của (4): biến dạng C8> (1) biến đổi chuyển động của (2) biến dạng III. VẬN DỤNG: C9,C10,C11: HS tự làm - Sự va chạm của 2 hòn bi. Cầu thủ đá bóng. Lực đẩy nâng cánh diều. - Quả bóng cao su bị méo khi có lực tác dụng. Sợi dây bị kéo căng. Cánh cung biến dạng khi dây cung được dương lên. - Cánh cung biến dạng khi dây cung được dương lên. IV. Củng cố: GV? Làm sao để nhận biết có lực lực tác dụng lên một vật. -> Làm cho vật bị biến dạng hay biến đổi chuyển động. - GV giới thiệu phần có thể em chưa biết Lực tác dụng lên một vật có thể làm biến động chuyển động của vật đó hoặc làm nó bị biến dạng V. Hướng dẫn HS học ở nhà: * Đối với bài học hơm nay: - Học kỹ bài và tìm ví dụ minh hoạ về lực tác dụng vào vật làm vật bị biến đổi chuyển động hoặc bị biến dạng. - GV có thể u cầu HS phân tích thêm tác động qua lại khi xảy ra tác dụng lực - Làm BT: 7.1 đến 7.5 (sách bài tập ) * Đối với tiết học tiếp theo: - Chuẩn bị: Xem trước bài: TRỌNG LỰC –ĐƠN VỊ LỰC ............................................................................ ............................................................................ Bồ Lý, ngày tháng 9 năm 2014 Ký duyệt của Tổ KHTN Ngày soạn: 04 / 10/ 2014 GV: Đỗ Hải Dương Giáo vật lí 6 Ngày dạy: Năm học: 2014- 2015 / 10/ 2014 TIẾT 7 BÀI 8. TRỌNG LỰC- ĐƠN VỊ LỰC A. Mục tiêu: 1. Kiến thức:  Trả lời được câu hỏi trọng lực là lực hút Trái Đất tác dụng lên một vật và độ lớn của nó gọi là trọng lượng.  Nêu được phương và chiều của trọng lực  Viết được cơng thức tính trọng lượng và nêu được ý nghĩa của các đơn vị đo. 2. Kĩ năng: Vận dụng được cơng thức tính trọng lượng của một vật. 3. Thái độ: Rèn luyện tính cẩn thận, ý thức hợp tác làm việc trong nhóm B. Phương pháp- phương tiện: 1. Phương pháp: Nêu giải quyết vấn đề; trao đổi- thảo luận; gợi mở; nhóm nhỏ… 2. Phương tiện: Giá thí nghiệm; 1 lò xo dài; 1 quả nặng 100g có móc treo; 1 dây dọi; 1 khay nước; 1 chiếc thước êke C. Tiến trình hoạt động dạy học: I. Tổ chức: 6A: 6B: 6C: II. Kiểm tra bài cũ: Nêu kết quả tác dụng của lực? Lấy ví dụ minh họa. Có khi nào lực tác dụng vào vật vừa làm vật bị biến đổi chuyển động đồng thời làm vật bị biến dạng khơng? III. Bài mới: Hoạt động của GV và HS Nội dung kiến thức Hoạt động 1: Tổ chức tình huống học tập I. TRỌNG LỰC LÀ GÌ? Thơng qua thắc mắc của người con và lời giải 1. Thí nghiệm( SGK) : đáp của người bố để đưa học sinh đến nhận thức a. Treo quả nặng vào lò xo, ta thấy lò xo là trái đất hút tất cả vật . bị dãn ra. Hoạt động 2: Phát hiện sự tồn tại của trọng Lúc đó quả nặng tác dụng lực vào lò xo lực một lực có phương thẳng đứng, có chiều từ GV: Tổ chức học nhóm để trả lời câu C1,C2,C3 dưới lên trên. Hướng dẫn từng nhóm HS làm thí nghiệm, quan b. Cầm một viên phấn trên cao, rồi đột sát và nhận xét và gọi HS đại diện nhóm trả lời nhiên bng tay ra. câu C1, C2,C3 Ta thấy viên phấn chuyển động nhanh dần, * Chú ý: Để thấy rõ tác dụng kéo dãn lò xo xủa điều đó chứng tỏ có lực tác dụng vào viên trọng lực, phải quan sát độ dài của lò xo trước và phấn, lực đó có phương thẳng đứng và sau khi treo quả nặng chiều hướng xuống đất HS: Làm theo hướng dẫn của GV C1: Lò xo có tác dụng lực vào quả nặng để GV: Qua quan sát các thí nghiệm trên gọi 1 vài giữ cho quả nặng khơng bị rơi HS rút ra kết luận - Lực đó có phương thẳng thẳng đứng và có chiều hướng về phía trái đất. Khi trọng lực của quả nặng kéo vật xuống bằng với lực đàn hồi của lò xo kéo vật lên thì quả nặng đứng n. C3: (1)cân bằng ; (2) trái đất (3)biến đổi ; (4) lực hút (5) trái đất  Giáo dục hướng nghiệp: Đây là những kiến 2. Kết luận: thức cơ bản cấn nắm vững của những người làm a. Trái Đất tác dụng lực lên mọi vật. Lực cơng việc thiết kế chế tạo máy, gia cơng vật liệu, này gọi là trọng lực. GV: Đỗ Hải Dương Giáo vật lí 6 Năm học: 2014- 2015 giao thơng vận tải, xây dựng, hóa … b. Người ta thường gọi cường độ (độ lớn) của trọng lực tác dụng lên một vật là trọng lượng của vật. Hoạt động 3: Tìm hiểu về phương và chiều của trọng lực GV: Hướng dẫn học sinh làm thí nghiệm với dây dọi, mục đích của dây dọi là xác định phương thẳng đứng. Từ thí nghiệm này cho học sinh rút ra nhận xét về phương của trọng lực là phương thẳng đứng (phương của dây dọi). Căn cứ vào các thí nghiệm, thấy được trọng lực có chiều từ trên xuống. Hướng dẫn HS làm thí nghiệm , quan sát hiện tượng và rút ra Hình 8.2 nhận xét để chọn từ thích trong khung điền vào chỗ trống câu C4. Quan quan sát thí nghiệm ,gọi 1 vài HS rút ra kết luận II. PHƯƠNG VÀ CHIỀU CỦA TRỌNG LỰC 1. Phương và chiều của trọng lực: C4: (1) cân bằng ; (2) dây dọi (3) thẳng đứng (4) từ trên xuống dưới 2. Kết luận: Trọng lực có phương thẳng đứng và có chiều từ trên xuống dưới. C5: (1) thẳng đứng (2) từ trên xuống dưới III. ĐƠN VỊ LỰC: - Đơn vị lực là Niutơn (ký hiệu: N) Để đo độ mạnh (cường độ) của lực, trong hệ thống đo lường hợp pháp của Việt Nam dùng đơn vị là Newton (N). Trọng lượng quả nặng 100g được tính trịn l 1N, trọng lượng quả nặng 1kg tính trịn l 10N. IV. VẬN DỤNG: Hoạt động 4: Tìm hiểu về đơn vị lực và vận C6: HS tự làm dụng Treo dây dọi làm gì. - Hướng dẫn HS đọc SGK và giải thích độ mạnh - Dùng eke để xác định góc tạo bởi phương (cường độ )của lực. của dây dọi và phương nằm ngang. - Giới thiệu: để đo độ lớn (cường độ) của lực, người ta sử dụng đơn vị Newton(*).. IV. Củng cố:  Hướng dẫn thực hành theo hướng dẫn của SGK để rút ra kết luận kiểm chứng lại phương của trọng lực là phương thẳng đứng (vng góc với mặt phẳng nằm ngang). ?Trọng lực có phương và chiều như thế nào? ? Nêu ví dụ chứng tỏ tất cả mọi vật đều bị hút vào tâm trái đất . - Trọng lực l gì? - Phương và chiều của trọng lực? - Đơn vị lực là gì? V. Hướng dẫn HS học ở nhà:  Trọng lực là lực hút của Trái Đất.  Trọng lực có phương thẳng đứng và có chiều hướng về phía Trái Đất.  Trọng lực tc dụng ln một vật cịn gọi l trọng lượng của vật đó. Đơn vị lực là Newton (N). Trọng lượng của quả cân 100g là 1N. - Học và tìm ví dụ minh hoạ trọng lực. - Làm BT 8.1 đến 8.4 Sách BT Về nhà ơn tập lại các kiến thức và các bài tập đã học từ đầu năm để kiểm tra một tiết ............................................................................ Bồ Lý, ngày tháng 10 năm 2014 ............................................................................ Ký duyệt của Tổ KHTN ( GV: Đỗ Hải Dương